Danh mục
1. Giới Thiệu Cung An Định – Huế
Cung An Định tọa lạc tại 97 Phan Đình Phùng bên bờ sông An Cựu, thành phố Huế. Công trình thuộc quần thể di tích Cố đô Huế đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới.
Cung An Định là công trình kiến trúc nghệ thuật độc đá dưới triều nguyễn. Công trình được vua Đồng khánh cho xây dựng và đặt tên là phủ Phụng Hóa với ý nguyện làm quà cho con trai trưởng là hoàng tử Nguyễn Phúc Bửu Đảo.
Công trình mang phong cách châu Âu kết hợp các họa tiết trang trí truyền thống cung đình. Đánh dấu thời kỳ mỹ thuật Việt Nam bắt đầu chịu ảnh hưởng của phong cách phương tây. Là một trong những công trình tiêu biểu của phong cách kiến trúc tân cổ điển ở Việt Nam.
2. Lược Sử Cung An Định – Huế
Cung An Định được xây dựng vào đầu thế kỷ 20. Năm 1916, hoàng tử Bửu Đảo lên ngôi lấy niên hiệu là Khải Định. Năm 1917, vua Khải Định đã cải tạo và xây dựng lại phủ Phụng Hóa. Đầu năm 1919, công trình hoàn thành và lấy tên là An Định Cung.
Đến năm 1922, theo ý nguyện của vua Khải Định, Cung An Định được ban cho Đông Cung Thái tử Vĩnh Thụy (vua Bảo Đại).
Sau năm 1945, vua Bảo Đại thoái vị tại Ngọ Môn. Vĩnh Thuỵ cùng mẹ là bà Từ Cung và vợ là bà Nam Phương, các con cùng một số người hầu cận rời Hoàng thành qua sống tại cung An Định.
Sau năm 1975, bà Từ Cung đã hiến cung An Định cho chính quyền cách mạng. Cung An Định được sử dụng làm địa điểm văn hóa công cộng sau đó là nơi kinh doanh các dịch vụ ăn uống nhưng không được trùng tu, bảo dưỡng nên đã xuống cấp nghiêm trọng.
Năm 2001, cung An Định được trùng tu và chuyển giao cho trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế quản lý.
3. Kiến Trúc Cung An Định – Huế
Cung An Định nằm trên một khu đất có địa thế bằng phẳng, tổng diện tích khu đất 23.463m2; xung quanh khuôn viên có tường gạch bao bọc, dày 0.5m, cao 1.8m trên có hàng rào song sắt. Mặt chính của công trình quay về hướng Nam, phía sông An Cựu.
Trong khuôn viên Cung là tổ hợp 10 công trình xây dựng gồm:
- Bến thuyền
- Cổng chính
- Đình Trung Lập
- Lầu Khải Tường
- Nhà hát Cửu Tư Đài
- Chuồng thú
- Hồ nước….
Trải qua hơn 100 năm lịch sử, đến nay cung chỉ còn lại ba công trình khá nguyên vẹn là: Cổng chính, đình Trung Lập và lầu Khải Tường.
Cung An Định mang nét kiến trúc đặc trưng của cung đình Huế với 3 yếu tố: tứ linh, tứ quý, bát bửu pha trộn thêm phong cách Roman, Baroque.
Bến Thuyền
Nằm bên bờ sông An Cựu phía trước cổng chính của cung, bến thuyền mang yếu tố Minh Đường và cũng gợi nhớ lại hình ảnh bến nước đầu đình trong kiến trúc truyền thống của Việt Nam.
Cổng chính
Cổng chính làm theo lối tam quan, hai tầng, các hoạt tiết trang trí công phu bằng vật liệu sành sứ tráng men. Đỉnh mái tầng trên gắn biểu tượng một viên trân châu lớn.
Đình Trung Lập
Bước qua cổng chính là công trình đình Trung Lập hay còn gọi là đình Bát Giác có mái hai lớp theo dạng cổ lầu, sống mái dắp nổi 12 con rồng.
Trước đây, đình Trung Lập có đặt một bức tượng đồng vua Khải định đúc năm 1920 với tỷ lệ như người thật. Tuy nhiên, đến năm 1960 bức tượng đồng này đã được chuyển vào lăng Khải Định.
Lầu Khải Tường
Đây là công trình quan trọng nhất của cung An Định. Hai chữ “Khải Tường” được chính vua Khải Định đặt với ý nghĩa là nơi khởi phát điềm lành.
Lầu Khải Tường có 3 tầng, diện tích nền chữ nhật là 745m2, bao gồm 22 phòng lớn nhỏ. Trong đó:
- tầng 1 có 7 phòng trang trí rất lộng lẫy, nổi bật nhất là đại sảnh
- tầng 2 là nơi sinh hoạt, nghỉ ngơi gồm có 8 phòng
- tầng 3 có 7 phòng mục đích chính là để thờ tự.
Toàn bộ mặt trước của tòa nhà được trang trí công phu, tỉ mỉ các mô típ kiến trúc Roman (bắc đẩu bội tinh, thiên thần,…) xen lẫn các trang trí phương Đông (rồng, phượng, bát bửu, hoa văn cách điệu,..)
Đại sảnh treo 6 bức tranh tường lớn thể hiện lăng tẩm các vị vua nhà Nguyễn: Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức, Đồng Khánh và Khải Định được đánh giá là những kiệt tác nghệ thuật tranh tường Việt Nam đầu thế kỉ 20. Trước kia, những bức tranh này từng bị xuống cấp khá nghiêm trọng nhưng may mắn thay, các chuyên gia Đức đã giúp đỡ, phối hợp với nước ta phục hồi nguyên bản các tác phẩm độc đáo này.
Giữa đại sảnh có tượng đồng của Hoàng Thái Tử Nguyễn phúc Vĩnh Thụy, người sau này là vua Bảo Đại
Bà Andrea Teufel cùng các cộng sự người Đức đã phục dựng lại các họa tiết bên trong Lầu Khải Tường gần như nguyên vẹn.
Phòng khách năm bên phải của đại sảnh khi vào từ cửa chính, Phòng ăn đới diện với phòng khách qua đại sảnh.
Nhà hát Cửu Tư Đài
Công trình này đã bị phá hủy năm 1947, nó nằm phía sau Khải Tường, chỉ còn lại nền móng là bãi cỏ lớn.
Đây là nơi diễn tuồng, cải lương cho hoàng gia dưới thời vua Bảo Đại. Hệ thống sân khấu nằm ở giữa tầng 1, khán đài được thiết kế ở cả hai tầng phía xung quanh sân khấu, khán đài danh dự nằm ở tầng hai dành riêng cho vua và hoàng thân quốc thích, các đại thần, các khách mời danh dự…
Nhà hát Cửu Từ Đài được xây hai tầng, mặt quay về hướng bắc liên thông với lầu Khải Tường. Nội thất nhà hát được trang trí bằng nghệ thuật khảm sành sứ hết sức tinh xảo khiến công trình có vẻ đẹp lộng lẫy & rất sang trọng.
Nhà Ngang
Là hai dãy nhà nằm dọc phí sau lầu Khải Tường, giờ chỉ còn là di tích
Vườn Cung
Là khu vườn rộng lớn phía sau lầu Khải Tường, có hồ nước
Khi đến tham quan cung An Định bạn sẽ cảm nhận được nét tài hoa của các nghệ nhân tài danh thời xưa thông qua:
- Nghệ thuật kiến trúc
- Trang trí
- Hội họa
- Điêu khắc
- Nghệ thuật khảm nổi sành sứ
Tham khảo:
- Phuot3mien.com
- Kienviet.net
